Ege Sanayici ve İşadamları Derneği’nin (ESİAD) her yıl gerçekleştirdiği “Türkiye Ekonomisine İlişkin Üye Beklentileri Araştırması” sonuçları açıklandı. Ankete katılan sanayici ve iş insanları 2024 yılının en büyük riskini finansmana erişim olarak belirlerken, iş insanlarının yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 53,2, dolar kuru beklentisi ise 41,54 oldu.
Ankete katılan ESİAD üyeleri de İzmir’de öncelik verilmesi gereken ilk konunun “şehir içi ulaşım” olduğunu belirtti. ESİAD Yönetim Kurulu Lideri Sibel Güçlüli, 6 Şubat depremi ve seçim gündemine damga vuran 2023 yılının iş dünyası açısından şiddet dolu bir yıl olduğunu hatırlatarak, “Anket sonuçlarımızda da görüldüğü gibi 2024 yılında öncelikli konularımız; ekonomik istikrar, finansmana erişim, öngörülebilirlik ve hukukun üstünlüğü.”
ESİAD Ekonomik Gözlem Kümesi tarafından hazırlanan “Türkiye Ekonomisine İlişkin Değerlendirmeler ve 2024 Üye Beklenti Anketi Sonuçları” başlıklı toplantı dernek merkezinde gerçekleştirildi. Ekonomist Güldem Atabay’ın konuk konuşmacı olduğu toplantıda Ekonomi, Finans ve Finans Yuvarlak Masa Lideri Muhittin Bilget, 2024 beklentilerine ilişkin bir sunum yaptı.
Seçimden sonra ekonomi gündemde olacak
Toplantının açılışında konuşan ESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Sibel Güçlü, 2023 yılının Rusya-Ukrayna Savaşı’nın gölgesinde başladığını belirterek, “6 Şubat depremiyle birlikte çok güçlü ve belirsiz bir yılı geride bıraktık. Genel seçimler ve Filistin-İsrail savaşı… 2024’e girerken birçok zorlukla karşı karşıyayız. Sanayiciler ve iş insanları olarak yüksek enflasyon ve maliyetler, finansmana erişim, nitelikli personel ve istihdama katılım gibi konularda zorluklar yaşıyoruz.
Öte yandan yakın coğrafyamızdaki sıcak çatışmaların savaşa dönüşme riski de mevcut. Bütün bunlara hazırlıklı olmalıyız. Artık önümüzde yerel seçimler var. Şu anki tablo seçim sonrası en önemli gündemimizin ekonomi olacağını gösteriyor. “Hukukun üstünlüğünün tam olarak tesis edildiği, öngörülebilirliğin ve şeffaflığın sağlandığı bir Türkiye, ekonomik açıdan da daha güçlü olacaktır.”
Kapsamlı bir stabilizasyon programına ihtiyaç var
Ekonomist Güldem Atabay da 2024 yılında tüm dünyada jeopolitik risklerin ön planda olacağını belirtti. Türkiye’nin tüketim odaklı büyümeden tüketim daralması dönemine gerçek bir geçiş yaptığını kaydeden Atabay, sözlerini şöyle sürdürdü: “Eğer Enflasyonla büyüme konusunda ciddiyiz, büyümenin yüzde 2,5 civarında kalması gerektiğini düşünüyorum.
3 ve üzerinde büyüme gördüğümüzde, enflasyonun yılsonunda yüzde 50-55 civarında olacağını anlayın. Büyüme hedefi tüketim odaklı olmaktan, ihracat ve yatırım odaklı olmaya doğru gidiyor. Büyümedeki yavaşlamanın sonunda işsizlik oranının çift haneli rakamlara ulaştığını göreceğiz. İktisadın temel konularından biri verimliliktir.
Yani dönemsel olarak kredi verip büyütebilirsiniz ama temel sorunları çözmediğimiz sürece, büyüme sermaye girişine ve krediye bağlı olduğu sürece yapacak bir şeyimiz yok. Enflasyonun yıl sonuna kadar muhtemelen yüzde 65’ten yüzde 45’e düşmesi bekleniyor. Rezervlerimizde toparlanma var. Enflasyonda 1990’lardakine benzer bir platoya sıçramış olabiliriz. Yani döviz şoku bekleniyor, oluyor, dolarizasyon oluyor, enflasyon artıyor, fiyatlar katılaşıyor.
Aslında 90’lı yıllarda yaşıyor gibiyiz. 2026’da enflasyonu tek haneli görüyoruz. Bunun için sıkı para ve maliye politikası, güvenilirlik, hukuk, istikrar ve şeffaflık gerekiyor ki enflasyonu yüzde 8-9’lara çekebilelim. Aksi takdirde önümüzdeki 10 yıl içerisinde ulaşacağımız seviyeler 20-30 civarında volatil seviye olacak gibi görünüyor. “Ekonomistler olarak beklentimiz, yerel seçimlerden sonra kapsamlı bir istikrar programının devreye girmesidir.”
Enflasyon tahmini: yüzde 53,2
Anket katılımcılarının 2024 yılı enflasyon beklentisi TÜFE’de yüzde 53,2, ÜFE’de ise yüzde 51,6 oldu. Katılımcıların 2024 yılı için dolar beklentisi 36,09 TL, yıl sonu beklentisi ise 41,54 TL olurken, euronun 2024 için 39,35 TL’ye, yıl sonunda ise 45,35 TL’ye yükseleceği tahmin edildi. İş dünyasının 2024 vadeli kredi faiz oranı beklentisi yüzde 48,2’ye ulaştı. İşsizlik oranının yüzde 11,7 olmasını bekleyen ESİAD üyelerinin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) beklentisi ise yüzde 3,4 oldu.
İzmir’de ulaşım öncelikli olmalı
“İzmir’de öncelik verilmesi gereken en önemli yatırım nedir?” sorusunu yanıtlayan ESİAD üyeleri, Geçen yıl, “kentsel dönüşüm” e en çok cevap verdi ve 2024’te “kentsel ulaşım” a öncelik verilmesini istedi. İş dünyasına Izmir’de öncelik vermek istediği diğer yatırımlar, Urban Dönüşüm Projeleri, Second Ring Yolu, Geliştirme olarak listeleniyor. limanların genişletilmesi ve kapasite artırımı, ihtisas organize sanayi bölgeleri, tarımsal dönüşüm ve İzmir Körfez Geçiş Projesi.
